دندان شیری کودکان بسیار آسیب‌پذیر بوده در اثر عوامل مختلف دچار خرابی و پوسیدگی می‌شود. روش‌های بسیار مختلفی برای درمان دندان‌های شیری پوسیده وجود دارند که یکی از بهترین آن‌ها استفاده از روکش دندان شیری است. در ادامه قصد داریم این موضوع را به طور کامل و جامع برای شما شرح دهیم. پس با ما همراه باشید.
روکش دندان چیست و چه زمانی نیاز به روکش دندان شیری است؟
روکش دندان، یکی از تجهیزات پر کاربرد دندانپزشکی است. در واقع روکش‌ها همانند شکل یک دندان واقعی بوده و از آن‌ها در جهت پوشاندن دندان ترمیم شده استفاده می‌شود. برای ساخت روکش‌های دندانی از مواد مختلفی مانند سرامیک، پروسلین، یا آلیاژهای فلزی استفاده می‌شود. همچنین به منظور بازیابی شکل، اندازه و عملکرد دندان صدمه دیده یا تضعیف شده به کار گرفته می‌شوند. به طور کلی روکش دندان شیری در مواردی که دندان‌ها به شدت تخریب شده و به ترمیم گستردهای نیاز داشته باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در مورد دندان‌های شیری، روکش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دندان به قدری دچار آسیب و پوسیدگی شده باشد که امکان استفاده از پرکردگی معمولی وجود نداشته باشد. شایان ذکر است که بر خلاف باور عموم، دندان‌های شیری نقش بسیار مهمی در رشد فک و همچنین در راهنمایی دندان‌های دائمی برای درآمدن در جای مناسب خود دارند. به همین دلیل نیز تا زمان ریزش طبیعی بایستی از آن‌ها به خوبی مراقبت شود. روکش‌های دندان شیری به خوبی می‌توانند از این دندان‌ها محافظت کنند.
در حالت کلی روکش دندان شیری زمانی توصیه می‌شود که دندان کودک پوسیدگی بسیار زیادی داشته باشد یا کودک از استفاده منظم و موثر از مسواک و نخ دندان امتناع کند. در نهایت، تصمیم‌گیری برای استفاده از روکش دندانی برای دندان شیری توسط دندانپزشک و با در نظر گرفتن شرایط کودک انجام می‌شود.
انواع روکش دندان
امروزه با پیشرفت‌های علم پزشکی، شاهد تولید انواع مختلفی از روکش‌ها برای دندان‌ها هستیم. از این رو می‌توان گفت، افرادی که می‌خواهند دندان شیری کودک خود را روکش کنند، با گزینه‌های مختلفی رو به رو خواهد بود. هر یک از این روکش‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارد. روکش مناسب برای دندان کودک از طریق معاینه دندانپزشک و با در نظر گرفتن شرایط وی انتخاب می‌شود. برای آشنایی بیشتر با انواع روکش دندان، در ادامه به بررسی مهم‌ترین و پرکاربردترین نوع روکش‌ها پرداختهایم.
روکش‌های تمام سرامیک (پروسلین)
روکش‌های تمام سرامیک بسیار مشابه با دندان‌های طبیعی هستند. از این رو به عنوان یکی از بهترین و پر طرفدارترین نوع روکش‌ها شناخته می‌شوند. کسانی که دوست دارند دندان کودکانشان جلوه زیبایی داشته باشد می‌توانند از روکش‌های پروسلین استفاده کنند. رنگ و شفافیت این روکش‌ها را می‌توان با دندان‌های مجاور تنظیم کرد، به همین دلیل نیز روکش‌های پروسلین شباهت بسیار زیادی با دندان‌های طبیعی دارند.
این نوع از روکش‌ها قیمت بالاتری نسبت به سایر روکش‌های دندان دارند و معمولاً از آن‌ها برای دندان‌هایی استفاده می‌شود که در معرض دید هستند. البته بایستی در نظر داشته باشید که این نوع از روکش‌ها علی رغم داشتن ظاهر بسیار زیبا و طبیعی، کمی آسیب پذیر و شکننده هستند و بایستی به خوبی از آن‌ها مراقبت کرد.
روکش دندان فلزی
روکش‌های فلزی استحکام بسیار بالایی داشته و دوام و طول عمر آن‌ها بسیار زیاد است. این روکش‌ها جنس فلزهای مختلفی مانند طلا، کبالت-کروم، و نیکل-کروم تولید می‌شوند. روکش‌های فلزی نسبت به سایر روکش‌های دندان، نازک‌تر ساخته می‌شود و از این رو، نیاز به تراش کمتری در دندان طبیعی دارد. روکش‌های فلزی اغلب برای دندان‌های پشتی که در معرض دید نیستند و بیشتر از سایر دندان‌ها برای جویدن مورد استفاده قرار می‌گیرند، کاربرد دارد.
روکش‌های پورسلین فیوز به فلز (PFM)
روکش‌های PFM متشکل از ترکیب یک لایه فلزی با پورسلین هستند. در این روکش‌ها یک هسته‌ی فلزی با یک یا چند لایه پورسلین پوشانده شده تا علاوه بر بهبود مقاومت و استحکام روکش، ظاهر زیبایی به آن ببخشد. در برخی از مواقع ممکن است در اثر استفاده از این رو کش‌ها، لثه‌ها پایین آمده و عقب نشینی کنند، حاشیه‌ی فلزی نمایان شود که می‌تواند باعث افت زیبایی شود. این نوع از روکش‌ها در برابر تغییر رنگ مقاومت بسیار بالایی دارند.
روکش‌های تمام زیرکونیا
روکش‌های زیرکونیا یا سرامیک فلزی، یکی از مقاوم‌ترین نوع روکش‌ها هستند که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع از روکش‌ها مقاومت بسیار بالایی را در برابر شکستگی و تراش از خود نشان می‌دهند. از طرفی دیگر روکش‌های زیرکونیا بسیار نزدیک به رنگ دندان‌های طبیعی بوده و ظاهر زیبایی و طبیعی دارند.
روکش‌های کامپوزیت یا رزین
برای تولید این نوع از روکش‌ها معمولاً از ترکیبات رزینی استفاده می‌کنند. روکش‌های کامپوزیت یا رزین هزینه کمتری نسبت به سایر روکش‌های دندان دارند. از این رو نیز به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها برای روکش دندان شیری شناخته می‌شوند. این روکش‌ها در مقابل سایش و فشار مقاومت کمتری دارند و برای نگه داری از آن‌ها به مراقبت بیشتری نیاز است. اما به دلیل رنگ بندی مختلف و متنوعی که دارند می‌توانند بسیار نزدیک به دندان‌های طبیعی باشند. همچنین این نوع از روکش‌ها در برابر لکه گیری نیز بسیار مقاوم هستند.
مراحل روکش کردن دندان شیری چیست؟
روکش دندان شیری کار پر زحمت و سختی بوده و در چندین مرحله انجام می‌شود. برای آشنایی کامل با روند این کار، تصمیم گرفته‌ایم تا تمام مراحل روکش دندان را به طور کامل برای شما شرح دهیم.
معاینه و برنامه‌ریزی درمان
در ابتدا لازم است تا کودکی که دندان شیرینی او خراب شده است به یک دندانپزشک مراجعه کند. در این مرحله دندانپزشک دندان پوسیده او را به طور دقیق معاینه می‌کند تا اطلاعات کافی از وضعیت سلامت دندان‌ها و لثه‌های او به دست آورد. همچنین در این مرحله ممکن است به در عکس‌برداری رادیوگرافیک نیز نیاز باشد. پس از انجام معاینات لازم، اگر پزشک تشخیص دهد که دندان شیری کودک به روکش نیاز دارد، مراحل بعد انجام می‌شوند.
بی‌حسی موضعی
قبل از شروع عملیات روکش لازم است تا لثه و ناحیه‌ای که می‌خواهند دندان را روکش کنند، بی حس شود. این کار با هدف کاهش درد و ناراحتی طی فرآیند انجام می‌شود. برای بی حسی موضعی، دندان پزشک ماده بی حس کننده را از طریق آمپول به لثه کودک تزریق می‌کند. حال لازم است تا چند دقیقه منتظر مانند تا اطراف دندان کودک به طور کامل بی حس شود.
تهیه دندان برای روکش
در این مرحله دندانپزشک با استفاده از ابزار و تجهیزات مختلف دندان پوسیده کودک را تراشیده و شکل می‌دهد. این کار بدان جهت انجام می‌شود که فضای کافی برای قرار گرفتن روکش بر روی دندان فراهم شود. علاوه بر آن با تراش دادن دندان، هر گونه خرابی و پوسیدگی آن از بین می‌روند.
قالب‌گیری
پس از تراشیدن دندان و شکل دهی به آن لازم است تا قالبی از دندان تراشیده شده گرفته شود. دندانپزشک‌ها این قالب را به آزمایشگاه می‌فرستند تا روکش دندان بر اساس آن ساخته شود. در برخی از مواقع نیست ممکن است دندانپزشک از روکش‌های آماده استفاده کند.
ساخت و آماده‌سازی روکش موقت
ساخت روکش در آزمایشگاه کار زمان بری بوده و ممکن است چند روزی طول بکشد. به همین دلیل نیز دندانپزشک یک روکش موقت را برای محافظت از دندان تراشیده شده ساخته و بر روی دندان قرار می‌دهد تا آن را از هرگونه آسیب دیدگی و شکستگی ایمن کند. روکش موقت تا زمان آماده شدن روکش دائم بر روی دندان باقی می‌ماند.
آزمایش و تطابق روکش
پس از ساخت روکش دائمی، دندانپزشک روکش دائم را با روکش موقت تعویض می‌کند. تا آن را از لحاظ اندازه و راحتی بر روی دندان کودک، آزمایش کند. همچنین بایستی روکش با دندان‌های مقابل و مجاور تطابق داشته باشند. در غیر این صورت بایستی تغییراتی در روکش اعمال شود.
سیمان کردن روکش دائمی
پس از آن که روکش دائم از همه لحاظ با دندان مطابقت داشت، دندانپزشک با به کار گیری سیمان مخصوص دندانپزشکی، روکش دائمی را بر روی دندان ثابت می‌کند. توجه داشته باشید که مدت زمانی طول می‌کشد تا روکش به طور کامل بر روی دندان تثبیت شود. از این رو نباید در روزهای اولیه فشار زیادی بر روی دندان اعمال شود.
بررسی نهایی و تنظیم اکلوژن
پس از اتمام تمام مراحل پیشین لازم است تا دندانپزشک از نظر کارکرد بایت و تمیزی حواشی روکش را بررسی کند. در این حالت ممکن است تنظیمات جزئی بر روی روکش اعمال شود تا کارایی آن به حداکثر برسد. بعد از انجام بررسی‌های نهایی، تقریباً روکش دندان شیری کامل شده است.
دستورالعمل‌های پس از درمان و مراقبت
در نهایت، پس از آن که بررسی نهایی تکمیل شد و دندانپزشک از کیفیت روکش دندان اطمینان حاصل کرد، دستورالعمل‌هایی را برای مراقبت از دندان روکش شده به کودک و والدین آن ارائه می‌دهد. برای حفظ سلامت روکش و طول عمر آن حتماً لازم است تا این دستورالعمل‌ها به طور جدی و با دقت و حساسیت بالایی انجام شوند.
مراقبت‌های بعد از روکش دندان شیری
بعد از انجام روکش دندان شیری، این ناحیه از دهان بسیار حساس و آسیب پذیر است. به همین دلیل نیز لازم است تا کودکان و والدین آن‌ها نکاتی را در راستای مراقبت از روکش جدید دندان رعایت کنند. با رعایت این نکات هم میزان درد بعد از انجام روکش کم‌تر می‌شود و هم روکش در مدت زمان کوتاه‌تری می‌تواند استحکام یابد. به طور کلی مراقبت‌های بعد از روکش دندان را در ادامه برای شما به طور کامل و مفصل شرح دادهایم.
محدودیت در مصرف خوراکی‌های سفت یا چسبنده
یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین نکات در مراقبت از روکش دندان توجه به غذاهای مصرفی است. کودکان حداقل به مدت 2 الی 3 ساعت بعد از انجام روکش نباید از خوراکی‌های چسبنده مانند آدامس یا کارامل استفاده کنند. چرا که این خوراکی‌ها ممکن است باعث کنده شدن روکش شوند. از طرفی دیگر خوراکی‌های بسیار سفت مانند آب نبات‌های سخت باعث وارد شدن فشار به روکش و ترک خوردگی یا شکستگی آن‌ها می‌شود. از این رو بایستی از مصرف خوراکی‌های سفت و سخت حداقل به مدت چند ساعت بعد از روکش، باید پرهیز کرد.
استفاده از مسواک
پس از انجام روکش دندان شیری، نباید از مسواک زدن غافل شد. البته از آن جایی که ممکن است ناحیه روکش حساس باشد، بهتر است از مسواک‌های نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده شود. همچنین نخ دندان یا ابزارهای میان دندانی نیز می‌توانند نقش مهم و اساسی در پاکسازی فضای بین دندان‌ها و جلوگیری از بیماری‌های لثه داشته باشند.
استفاده از دهانشویههای ملایم بدون الکل
استفاده منظم از دهانشویهها به عنوان یکی از مهم‌ترین نکات مراقبتی بعد از روکش دندان شیری شناخته می‌شود. برای این کار شما می‌توانید از دهانشویههای مخصوص کودکان استفاده کنید. البته این دهانشویهها بایستی بدون الکل باشند تا موجب حساسیت ناحیه روکش شده، نگردند.
عدم استفاده ابزاری از دندان‌ها
یکی از مهم‌ترین نکات در رابطه با مراقبت از روکش دندان‌ها، جلوگیری از به کارگیری نادرست آن‌ها است. به عنوان مثال بایستی از باز کردن درب قوطی‌ها و نوشیدنی‌ها با دندان، جویدن ناخن‌ها، کندن وسیله‌های مختلف با دندان و… توسط فرزندتان، خودداری کنید. در غیر این صورت روکش می‌شکند یا از روی دندان می‌افتد.
مصرف داروهای توصیه شده از سوی دندانپزشک
بعد از آن که پزشک دندان شیری کودک شما را روکش کرد، یک سری دارو و قرص‌ها را برایتان تجویز می‌کند. این قرص‌ها اغلب به عنوان مسکن شناخته می‌شوند. استفاده درست از آن‌ها مطابق با دستورالعمل‌ها، به عنوان یکی از بهترین روش‌های مراقبت از روکش دندان شیری است.
پیشگیری از ضربه به دهان
به عنوان یک نکته بسیار مهم بعد از انجام روکش بر روی دندان شیری باید از آن در مقابل ضربات احتمالی مراقبت کنید. وارد شدن ضربه یا فشار بیش از حد به روکش، باعث شکستگی در روکش شده و آن را از بین می‌برد. در این صورت لازم است تا بار دیگر به روکش دندان شیری اقدام شود.
از آن جایی که کودکان به درک درست و کاملی از اهمیت دندان و رعایت بهداشت آن نرسیدهاند. بهتر است والدین دقت و حساسیت بالایی در انجام نکات مراقبتی که آن‌ها را توضیح دادیم، داشته باشند. شایان ذکر است که هر چقدر مراقبت‌های بعد از روکش دندان بهتر انجام شود، طول عمر آن افزایش خواهد یافت.
روکش دندان‌های شیری تا چه زمانی داخل دهان کودک باقی می‌مانند؟
یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین سوالاتی که والدین در هنگام روکش دندان شیری فرزندان خود، با دندانپزشک مطرح می‌کنند، در رابطه با طول عمر روکش‌ها است. در واقع طول عمر یک روکش و به بیانی دیگر مدت زمانی که در داخل دهان باقی می‌ماند به عوامل مختلفی بستگی دارد. مهم‌ترین عوامل در تعیین طول عمر روکش دندان کودک عبارتاند از:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- نوع مواد به کار رفته در روکش
- دقت و مهارت دندانپزشک
- فرکانس معاینات دندانپزشکی
- رژیم غذایی و مصرف خوراکی‌های سالم
- پیشگیری از خوراکی‌های سفت و چسبنده
- جلوگیری از استفاده ابزاری از دندان‌ها
- مدیریت و کنترل عادات بد دهانی کودک
- محافظت از دندان‌ها به هنگام فعالیت‌های ورزشی
- پیگیری و انجام دستورالعمل‌های دندانپزشک بعد از نصب روکش
- سن کودک و وضعیت رویش دندان‌های دائم
- وجود یا عدم وجود عوامل سیستمیک یا بیماری‌های دهانی.
همانطور که دیدید پارامترهای مختلف و متعددی بر روی طول عمر روکش دندان‌ها تاثیر می‌گذارند. اما به طور معمول روکش دندان‌های شیری بین الی در دهان باقی می‌مانند. با رعایت نکات مراقبتی که در بخش قبل گفته شد، تا حد قابل توجهی می‌توانید طول عمر روکش‌ها را افزایش دهید.
آیا روکش دندان شیری دردناک است؟
روکش دندان شیری، برای ترمیم و بازسازی دندان‌های شیری پوسیده شده یا آسیب دیده در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که این روش درمانی مختص کودکانی است که هنوز دندان‌های آن‌ها شیری است، به همین دلیل نیز والدین اغلب در مورد فرایند انجام روکش و میزان درد آن نگرانی‌هایی دارند.
از آنجایی که کودکان آستانه درد بسیار کمتری نسبت به افراد بزرگ سال دارند و همچنین به دلیل وجود یک حس ترس درونی از محیط دندانپزشکی، نگرانی والدین از دردناک بودن فرایند روکش دندان شیری بیشتر می‌شود. اما بایستی بدانید که دندانپزشک‌ها معمولاً، تمرکز ویژه‌ای بر روی راحتی و کاهش اضطراب کودکان دارد. به همین دلیل نیز از تکنیک‌های مختلف برای آرامش بخشیدن به کودک و کاهش اضطراب او استفاده می‌کنند. از طرفی دیگر تکنیک‌های گوناگون و متنوع ای برای بی‌حسی موضعی آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور کلی می‌توان گفت در پروسه روکش کردن دندان‌های شیرین اکثر کودکان هیچ گونه درد قابل توجهی را در طی یا پس از انجام روکش دندان تحمل نمی‌کنند. از این رو شما می‌توانید از عدم درد کودکتان در طول پروسه روکش دندان او اطمینان خاطر داشته باشید.
البته بایستی این نکته را نیز در نظر داشته باشید که پس از کاهش اثر داروی بی‌حسی، مقداری ناراحتی یا حساسیت در ناحیه دندان شیری روکش شده، رخ می‌دهد. این حالت گذرا بوده و با مصرف داروهای مسکن معمولی قابل کنترل است. به طور کلی می‌توان گفت پروسه روکش دندان شیری بدون درد بوده یا با درد بسیار کم و جزئی همراه است.
دکتر فرشته دهقان، متخصص روکش دندان شیری در غرب تهران
بسیاری از والدین برای ترمیم و بازسازی دندان‌های پوسیده کودکان خود از روکش استفاده می‌کنند. روکش‌ها مزایای بسیار زیادی داشته و به عنوان یکی از برترین روش‌های ترمیم دندان به شمار می‌روند. شما می‌توانید در کلینیک دکتر فرشته دهقان واقع در غرب تهران، برای انجام روکش دندان شیری برای کودکان خود اقدام کنید.
این کلینیک از بهترین و بروزترین تجهیزات برای کارهای خود استفاده کرده و دارای کادر مجرب است. همچنین کیفیت موادی که برای روکش استفاده می‌شوند بسیار بالا بوده و شما می‌توانید از استحکام و دوام روکش‌ها اطمینان خاطر داشته باشید. شما می‌توانید همین حالا با شماره تماس 02188742090 تماس بگیرید و از خدمات دکتر فرشته دهقان برای روکش دندان شیری فرزندتان استفاده کنید.
