به دلیل شیوع پوسیدگی دندان‌های شیری، ترمیم و پرکردن دندان شیری کودکان به یک روش درمانی رایج در دندانپزشکی تبدیل شده است. دندان‌های شیری نقش مهمی را در حفظ سلامت دهان و ایجاد فضای مناسب برای رشد دندان‌های دائمی ایفا می‌کنند؛ بنابراین، در صورت آسیب دیدن دندان‌های شیری، ترمیم و پرکردن آنها می‌تواند به حفظ سلامت دهان و جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر و پیشرفت پوسیدگی کمک کند.
مراجعه به یک دندان‌پزشک کودکان ماهر و مجرب برای پرکردن دندان شیری اهمیت زیادی دارد. دندان‌پزشک کودک، ارزیابی کاملی از وضعیت دندان‌های شیری کودک انجام می‌دهد و پس از تشخیص، درمان مناسب را تعیین می‌کند. همچنین، دندان‌پزشک می‌تواند راهنمایی‌های لازم برای حفظ بهتر دندان‌های شیری و حفظ سلامت دهان کودک را به شما توصیه کند.
آیا دندان شیری کودکان و اطفال نیاز به پر کردن دارد؟
شاید بسیاری از والدین فکر کنند که دندان‌های شیری نیازی به ترمیم ندارند؛ اما این تصور کاملاً نادرست است و باید در صورت مشاهده کوچک‌ترین علائمی، برای انجام اقدامات مناسب از جمله پرکردن دندان شیری به دندان‌پزشک مراجعه کرد. دندان‌های شیری، مینای نسبتاً نازک‌تری نسبت به دندان‌های دائمی دارند و در صورت عدم مراقبت و رعایت بهداشت دهان امکان ایجاد پوسیدگی در آنها افزایش می‌یابد.
عدم توجه به درمان به موقع پوسیدگی دندان‌های شیری می‌تواند بر رشد صحیح دندان‌های دائمی تأثیر منفی بگذارد؛ چرا که دندان‌های شیری الگوی رشد صحیح دندان‌های دائمی هستند. در صورت افتادن یا کشیدن دندان‌های شیری به دلیل پوسیدگی و عدم انجام اقدامات مناسب از جمله استفاده از فضا نگهدارنده، امکان رشد دندان‌های دائمی در محل نامناسب وجود دارد. همچنین، امکان ایجاد اختلال در جویدن غذاها و بروز مشکلات گوارشی ناشی از بلع ناصحیح غذا وجود خواهد داشت. به همین دلیل، اقدام به موقع برای پرکردن دندان‌های شیری می‌تواند به جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی کمک کند.
علاوه براین، در صورت وجود پوسیدگی در دندان‌های شیری و عدم درمان به موقع و صحیح، پوسیدگی به عصب دندان می‌رسد و منجر به بروز عوارض جدی از جمله درد شدید، عفونت، آبسه دندانی و تخریب ساختار دندان می‌شود. به همین دلیل، مراجعه به پزشک و انجام اقداماتی نظیر پرکردن دندان شیری اهمیت بسیار زیادی دارد.
علائم و نشانه‌های پوسیدگی دندان شیری
آشنایی با علائم پوسیدگی دندان‌های شیری اهمیت زیادی دارد. مواردی نظیر تغییر رنگ یا حساس شدن دندان‌ها می‌تواند نشانه‌ای از آغاز فرآیند پوسیدگی باشد. با آگاهی از این علائم و انجام اقدامات مناسب می‌توان پوسیدگی دندان‌ها را به موقع تشخیص داد و از وارد شدن آسیب بیشتر به آنها جلوگیری کرد. تغییر رنگ دندان‌ها یکی از علائم پوسیدگی دندان شیری است. با این حال، هر تغییر رنگی را نباید به طور قطعی به پوسیدگی دندان نسبت داد. مصرف داروهای مکمل مانند مولتی ویتامین و آهن می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان‌های کودک شود؛ اما این تغییر رنگ به مرور زمان کمرنگ‌تر می‌شود.
بهتر است برای تشخیص دقیق اینکه آیا تغییر رنگ نشانه پوسیدگی دندان شیری کودک است یا خیر، کودک توسط دندان‌پزشک معاینه شود. دندان‌پزشک پس از معاینه دندان‌های کودک و تشخیص پوسیدگی، تصمیم می‌گیرد که آیا انجام اقداماتی مانند پرکردن دندان شیری ضرورت دارد یا خیر. از جمله علائم دیگر پوسیدگی دندان‌های شیری می‌توان به احساس درد در دندان، تورم لثه، بوی بد دهان و غیره اشاره کرد. در صورت وجود هر یک از این علائم، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
دلایل به وجود آمدن پوسیدگی دندان شیری
پوسیدگی دندان‌های شیری دلایل متعددی دارد. از جمله علل رایج پوسیدگی دندان‌های شیری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف بیش از حد خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین: مصرف مداوم غذاها و نوشیدنی‌های شیرین از جمله شکلات، آب‌میوه‌های شیرین، شربت و نوشابه می‌تواند باعث پوسیدگی دندان‌های شیری شود. برای حفظ سلامت دندان‌های شیری، مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین را کنترل کرده و به بهداشت دهان و دندان‌ها توجه کنید. شستشوی دهان پس از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین و استفاده از مسواک و خمیر دندان حاوی فلوراید می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها کمک کند.
- باقی ماندن غذا در بین دندان‌ها: باقی ماندن مواد غذایی در لابه‌لای دندان‌ها و عدم شستشوی دهان پس از غذا خوردن می‌تواند به تدریج موجب پوسیدگی دندان‌ها شود. همچنین برخی از کودکان کوچک‌تر، در نیمه شب از نوشیدنی‌های شیرین یا شیر خشک استفاده می‌کنند. این مورد نیز می‌تواند یکی دیگر از علل پوسیدگی دندان کودکان باشد.
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: توجه نکردن به بهداشت دهان و دندان، عدم استفاده از مسواک و محصولات بهداشتی مناسب از جمله دهان‌شویه‌های مخصوص کودکان و نخ دندان می‌تواند موجب تجمع باکتری‌ها در دندان‌ها و پوسیدگی آنها شود.
- عوامل ژنتیکی: ممکن است ساختار و مینای دندان برخی از کودکان، به دلیل عوامل ژنتیکی ضعیف یا حساس باشد. دندان‌های این کودکان زودتر دچار پوسیدگی می‌شود.
فرآیند ترمیم دندان شیری کودک
پرکردن دندان شیری، با هدف بهبود و حفظ سلامت دندان‌های شیری کودکان انجام می‌شود و به حفظ شکل و ساختار طبیعی دندان‌ها کمک می‌کند. مراحل پر کردن دندان‌های شیری عبارت‌اند از:
- آماده کردن کودک: سعی کنید با کودکتان صحبت کرده و با ایجاد آمادگی ذهنی به او کمک کنید که با پزشک همکاری کند. اجازه دهید دندان‌پزشک با کودک ارتباط برقرار کند. این کار موجب ایجاد حس امنیت و آرامش در کودک می‌شود. در صورت نیاز، دندان‌پزشک از شیوه‌های خاصی مانند استفاده از گاز نیتروژن که کاملاً ایمن و بی‌خطر است برای آرام کردن کودک استفاده می‌کند.
- ارزیابی و تشخیص: ابتدا دندان‌پزشک وضعیت دندان‌های شیری را بررسی و میزان پوسیدگی و آسیب آنها را مشخص می‌کند.
- تزریق آمپول بی‌حسی: دندان‌پزشک با تزریق آمپول حاوی مواد بی‌حسی موضعی، منطقه اطراف دندان را بی‌حس می‌کند. این کار باعث می‌شود که کودک در طول فرآیند پرکردن دندان شیری احساس درد کمتری داشته باشد.
- برداشت پوسیدگی: پس از بی‌حس شدن، پوسیدگی و بافت آسیب دیده دندان شیری با استفاده از ابزارهای خاص برداشته می‌شود. در این مرحله از فرآیند پرکردن دندان شیری، بزاق و آلودگی‌ها با استفاده از دستگاه مکنده از دهان کودک خارج می‌شود.
- پرکردن: پس از برداشت پوسیدگی، حفره ایجاد شده با استفاده از مواد و ابزارهای مخصوص پر می‌شود.
- اصلاح و فرم‌دهی: پس از پرکردن، دندان‌پزشک سطح مواد ترمیم‌کننده را اصلاح می‌کند و به گونه‌ای شکل می‌دهد که با سایر دندان‌ها تطبیق داشته باشد. در اینصورت کودک برای جویدن غذا مشکلی نخواهد داشت.
در نهایت، فرآیند پرکردن دندان شیری با شستشوی دهان کودک خاتمه می‌یابد. در صورت تبحر و مهارت دندان‌پزشک، کل این پروسه کمتر از نیم ساعت طول می‌کشد.
انواع مواد برای پر کردن دندان کودک
پرکردن دندان‌های کودکان با استفاده از مواد مختلفی انجام می‌شود. انتخاب مواد مناسب برای پرکردن دندان شیری به بهبود ظاهر و حفظ عملکرد طبیعی دندان‌ها کمک می‌کند و موجب آرامش و راحتی کودک می‌شود. معمولاً بسته به نظر پزشک، از موادی مانند رزین کامپوزیت، آمالگام یا روکش‌های دندانی برای پر کردن دندان‌های کودک استفاده می‌شود.
آمالگام
آمالگام یکی از قدیمی‌ترین مواد مورد استفاده برای پرکردن دندان شیری است. این ماده از فلزات مختلفی نظیر مس، روی، نقره و جیوه تشکیل شده است. استفاده از این ماده برای افرادی که نسبت به جیوه آلرژی ندارند، بدون عارضه خواهد بود. از جمله مزایای آمالگام می‌توان به مقاومت فیزیکی بالا و دوام آن اشاره کرد. همچنین، قیمت آمالگام نسبت مواد ترمیمی دیگر مانند رزین کامپوزیت ارزان‌تر است؛ اما ظاهر آمالگام برای برخی افراد قابل قبول نیست و باید برای قرار دادن آن در حفره دندانی، بخش‌هایی از ساختار دندان برداشته شود. امروزه، کمتر از آمالگام برای پر کردن دندان‌های شیری استفاده می‌شود.
مواد پر کننده همرنگ دندان یا کامپوزیت
کامپوزیت، یکی دیگر از مواد ترمیمی متداول برای پر کردن دندان‌های شیری است. این ماده از رزین‌های مختلف تشکیل شده است و رنگ آن به خوبی با رنگ دندان طبیعی مطابقت دارد. یکی از مزایای اصلی استفاده از کامپوزیت، ظاهر و رنگ طبیعی آن است. در صورت استفاده از مواد کامپوزیتی برای پرکردن دندان شیری، نیازی به حذف بخش‌های زیادی از دندان یا ایجاد تغییرات گسترده در ساختار آن وجود ندارد و ساختار طبیعی دندان حفظ می‌شود.
باید این نکته را در نظر داشت که کامپوزیت عمر و دوام کمتری نسبت به آمالگام دارد و ممکن است با گذشت زمان خراب شود یا رنگ آن تغییر کند. همچنین، هزینه استفاده از کامپوزیت بیشتر از مواد ترمیمی دیگر است. به همین دلیل، بهتر است برای انتخاب مناسب‌ترین ماده برای پرکردن دندان شیری با دندان‌پزشک خود مشورت کنید.
روکش‌های دندان شیری
یکی از روش‌های متداول برای ترمیم دندان‌های شیری، استفاده از روکش است. روکش یا کاور دندان شیری، شبیه تاج دندان ساخته می‌شود و با قرارگیری روی دندان نقش تاج دندان را ایفا می‌کند. روکش‌های دندانی نیازی به قالب‌گیری ندارند و به صورت پیش‌ساخته در سایزهای مختلف موجود هستند. دندان‌پزشک بر اساس سایز دندان کودک روکش مناسب را انتخاب کرده و آن را به صورت مستقیم روی سطح دندان قرار می‌دهد.
روکش‌های دندانی از جنس استیل ضد زنگ ساخته می‌شوند و رنگ آنها نقره‌ای براق است. یکی از نکات قابل توجه در مورد این روکش‌ها این است که برخی از خانواده‌ها و کودکان، شکل ظاهری و رنگ این روکش‌ها را نمی‌پسندند. ولی به دلیل اینکه دوام، کیفیت، عملکرد و سازگاری این محصول با محیط دهان مطلوب و قابل قبول است، بسیاری از دندان‌پزشکان از آن استفاده می‌کنند.
علاوه براین، با استفاده از روکش دندانی و پرکردن دندان شیری با مواد ترمیمی امکان حفظ ساختار دندان شیری، بهبود ظاهر و افزایش مقاومت آن فراهم می‌شود. از آنجا که دندان‌های شیری نهایتاً تا 12 سالگی در دهان باقی می‌مانند، دندان‌پزشکان استفاده از روکش‌های دندانی را توصیه می‌کنند. اخیراً روکش‌های همرنگ دندان نیز به بازار عرضه شده‌اند که قیمت آنها کمی متفاوت است و افرادی که اصرار به زیبایی دارند می‌توانند این روکش‌ها را انتخاب کنند.
مراقبت‌های بعد از ترمیم دندان شیری
ممکن است کودک پس از پرکردن دندان شیری کمی احساس ناراحتی کند. معمولاً دلیل این امر، تحریک پالپ دندان یا بافت لثه اطراف دندان است. در مورد اکثر کودکان، این درد و ناراحتی ظرف یک یا دو روز بر طرف می‌شود. در این مدت می‌توانید از داروهای ضد درد نظیر ایبوپروفن برای تسکین درد استفاده کنید. توصیه می‌شود در صورت ادامه‌دار شدن مشکل و عدم کاهش درد، با دندان‌پزشک خود تماس بگیرید.
به دلیل استفاده از مواد بی‌حس‌کننده، دندان ترمیم شده و بافت اطراف آن تا چند ساعت پس از پر کردن دندان بی‌حس خواهد بود. باید تا زمانی که بی‌حسی کاملاً از بین نرفته است، از کودک خود مراقبت کنید. ظرف این مدت، فقط غذاهای نرم را در اختیار کودک قرار دهید تا از گاز گرفتن ناخواسته لب‌ها جلوگیری شود. هنگامی‌که بی‌حسی برطرف شد، کودک می‌تواند غذاهای عادی را مصرف کند.
به دلیل حساسیت دندان پر شده، بهتر است کودک تا چند روز پس از پرکردن دندان شیری از مایعات خیلی گرم یا خیلی سرد استفاده نکند. برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، به کودک آموزش دهید که به صورت منظم از مسواک و نخ دندان استفاده کند. اهمیت دادن به حفظ بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن منظم موجب جلوگیری از پوسیدگی و خراب شدن دندان‌ها می‌شود.
کلام آخر
یکی از مشکلات متداول در بین کودکان، پوسیدگی دندان‌های شیری است. بسیاری از کودکان به دلیل ترس از دندانپزشکی از مراجعه به موقع به دندان‌پزشک امتناع می‌کنند. بسیاری از والدین نیز به همین دلیل، در انتخاب کلینیک دندانپزشکی مناسب تردید دارند. به خصوص در مورد کودکان، مراجعه به یک دندان‌پزشک ماهر و متخصص اهمیت زیادی دارد.
کلینیک دندانپزشکی دکتر فرشته دهقان، یکی از مراکزی است که می‌توانید با خیال راحت برای حل مشکلات دندانی کودکتان به آنجا مراجعه کنید. این مرکز با در اختیار داشتن تجهیزات مدرن و پیشرفته مطابق با آخرین فناوری‌های روز دنیا، کلیه خدمات دندانپزشکی کودکان از جمله پرکردن دندان شیری، ارتودنسی، روکش، اقدامات پیشگیرانه، درمان عصب و غیره را بر اساس استانداردهای روز دنیا ارائه می‌دهد. لطفاً برای تعیین وقت مشاوره و معاینه با شماره تلفن 02188742090 تماس گرفته یا به آدرس تهران، میدان آرژانتین، خیابان احمد قصیر (بخارست)، خیابان ششم، پلاک ١۵، واحد 1 مراجعه نمایید.
